Адкрыццё Міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі «Традыцыі і сучасны стан культуры і мастацтваў» прайшло ў гэтым годзе ўрачыста з удзелам Старшыні Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь Міхаіла Мясніковіча і Старшыні Прэзідыума НАН Беларусі Уладзіміра Гусакова.

Традыцыйны этнафорум быў прысвечаны 60-годдзю з дня стварэння Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К.Крапівы НАН Беларусі. Сёння ён у складзе Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры і прадстаўлены васьмю аддзеламі.

Канферэнцыя падвяла вынікі працы інстытута за час яго існа­вання, акрэсліла актуальныя на­прамкі. Свае даклады прадставілі больш за 250 навукоўцаў з Беларусі, Украіны, Расіі, Польшчы, Казахстана, Літвы, Латвіі, Кітая, Эстоніі. Прайшла выстава навуковых работ інстытута, аддзел старажытнабеларускай культуры прад­ставіў калекцыю акладаў, ікон, слуцкіх паясоў.

«Інстытут і сёння застаецца асноў­ным цэнтрам па падрыхтоўцы навуковых кадраў, фарміраванні нацыянальных навуковых школ, правядзенню даследаванняў у галіне выву­чэння этнакультурных працэсаў на тэрыторыі Беларусі, міжэтнічных сувязей у сферы матэрыяльнай і ду­хоўнай культуры, заканамернасцей развіцця мастацкай культуры, праблем гісторыі і тэорыі беларускай архітэктуры, мастацтва», – адзна­чыў дырэктар Цэнтра даследа­ванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры акадэмік Аляксандр Лакотка.

Інстытут падрыхтаваў сотні фундаментальных выданняў, якія сталі гонарам нашай гуманітарнай навукі. Гэта шматтомныя выданні «Беларуская народная творчасць», «Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі», «Гісторыя беларускага мастацтва», «Беларуская народная творчасць», «Беларусы», «Гарады і вёскі Беларусі» і інш.

Сучасныя даследаванні ўлічваюць тысячагадовую гісторыю нашага краю. Нягледзячы на не вельмі шматлікі сёння кадравы склад (102 супрацоўнікі), інстытут узнагароджаны 21 дзяр­жаўнай прэміяй.

Навукоўцы рэалізуюць міжнародныя праекты, актыўна працуюць з Акадэміяй грамадскіх навук Кітая. Першыя кнігі серыі пра бела­рускія духоўныя помнікі на беларускай і кітайскай мовах былі прэзентаваны ў гэтым годзе. Адна з апошніх «гучных» распрацовак інстытута – адраджэнне выт­ворчасці слуцкіх паясоў. Вучоныя ганарацца таксама буйной (больш за 400 тыс. узораў) калекцыяй фальклорных запісаў.

Інстытут рыхтуе кандыдатаў і дактароў навук па этналогіі, фалькларыстыцы, архітэк­туры, вы­яўлен­чым, тэатральным, музычным і кіна­мастацтве. Выданні інстытута нязменна становяцца вучэбнай праграмай для Беларускай акадэміі мастацтваў, Беларускай акадэміі музыкі, БДУКМ, кафедраў і факультэтаў і іншых ВНУ.

Разам з тым А.Лакотка адзна­чыў праблемы ў сферы культуры Беларусі, якія трэба вырашаць усёй краінай. Сярод іх – памяншэнне колькасці чытачоў біблі­ятэк, працяглы крызіс кіна­індустрыі, недахоп эпічных твораў у выяўленчым і музычным мастацтве, вузкія магчымасці творчых саюзаў у наш час.

У абыход глабальных крызісаў культура – гэта тое, што нас аб’яд­ноўвае і выхоўвае. Сусветная суполь­насць разумее, наколькі важна захаваць сёння моўную і культурную разнастайнасць, і імкнецца да гэтага. Таму месца інстытута ў сістэме беларускай навукі, дзяржаўнага будаўніцтва непарушнае. Яго высокая місія – несці адказ за забеспячэнне навуковага суправаджэння дзяржаўнай палітыкі ў галіне культуры.

Алена ЕРМАЛОВІЧ, «Навука»

Фота М.Куксачова