25.01.2016 / № 3-4

Гранты на проведение научных исследований получит ряд ученых НАН Беларуси в соответствии с распоряжением Президента

Республики Беларусь от 31 декабря 2015 г. №230 рп. У прыватнасці, на правядзенне навуковых гістарычных даследаванняў, накіраваных на ўстанаўленне асноўных тэндэнцый і спецыфікі фінансава-гаспадарчай дзейнасці гарадскіх улад і механізмаў функцыянавання органаў гарадскога самакіравання ў Беларусі ў ХVI–XVIII стст. у сферы сацыяльна-эканамічнага развіцця атрымае вышэйзгаданы грант кандыдат гістарычных навук, загад -чык аддзела крыніцазнаўства і археаграфіі Інстутута гісторыі НАН Беларусі Аляксандр ДОЎНАР.

ФІНАНСАВА-ГАСПАДАРЧАЯ ДЗЕЙНАСЦЬ ГАРАДОЎ БЕЛАРУСІ XVI–XVIII СТСТ.

Прасачыць эвалюцыю эканамічнага развіцця беларускіх гарадоў у XVI–XVIII стст. можна на прыкладзе населеных пунктаў, якія мелі самакіраванне. Але і сёння ёсць пытаннні пра жыццё гарадоў, на якія гістарычная навука пакуль не адказала. Напрыклад, у якіх юрыдычнаправавых межах ажыццяўлялі фінансава-гаспадарчую дзейнасці гара дскія ўлады на працягу XVI – першай паловы XVII ст. Ці як функцыянавала фінансава-гаспадарчая сістэма гарадскога самакіравання ў сярэдзіне XVII – XVIII ст. Якімі былі крыніцы і кірункі гарадскіх даходаў у XVI–XVIII стст. Неабходна высветліць і механізмы ажыццяўлення фінансава-гаспадарчай дзейнасці, што практыкаваліся орга намі самакіравання і адміністрацыйнымі асобамі гарадоў Беларусі ў XVI–XVIII стст. (войтамі, бурмістрамі, радцамі, лаўнікамі, інстытутам паспалітых, паборцамі).

Можна сцвярджаць, што фінансава-гаспадарчая дзейнасць улад гарадоў Беларусі сярэдзіны XVIІ–XVIII ст. была шматвектарнай і блізкая па форме дзейнасці і мэтах з працай гарадскіх улад у сучасны час, зразумела з улікам гістарычных асаблівасцей. Так, гарадскія ўлады адказвалі за добраўпарадкаванне горада, за эфектыўнае функцыянаванне прадпрыемстваў ў межах горада (тады рамесніцкіх майстэрняў, цэхаў), за сацыяльную абарону малазабяспечаных слаёў насельніцтва і г.д. У гэтых кірунках і праходзіла дзейнасць гарадскіх улад. Напрыклад, за санітарна-эпідэміялагічнае становішча ў горадзе адказваў гарадскі кат, якога наймаў на працу магістрат. Функцыі банкаў (выдача крэдытаў, пазык) для мяшчан выконвалі магістраты − гарадскія органы кіравання. Яны давалі з гарадскога бюджэту «правераным» грамадзянам горада грошы «на дэпазіт і на інтарэс». У выпадках, калі прадпрыемства не выконвала сваіх функцый і не прыносіла прыбытку гораду, іх уласнікам, магістрат праводзіў працэдуру банкруцтва… Кожны горад Беларусі меў свае асаблівасці.

У сувязі з вышэйзгаданым з’яўляецца актуальным вывучэнне фінансава-гаспадарчай дзейнасці органаў самакіравання беларускіх гарадоў XVI–XVIII стст., у выніку якога можна было б раскрыць асаблівасці эканамічнага развіцця гарадоў Беларусі, паказаць працу гарадскіх улад па паляпшэнні сацыяльна-эканамічнага стану горада і яго жыхароў, вызначыць эфектыўнасць праведзеных мерапрыемстваў. Адказы на гэтыя пытанні дапамогуць больш дакладна ўбачыць, як жылі нашы продкі, выкарыстаць іх вопыт у сучасным горадабудаўніцтве Беларусі.

ПОМОЩЬ МОЗГУ

Гранта Президента Республики Беларусь на 2016 год удостоена заведующая лабораторией нейрофизиологии Института физиологии НАН Беларуси Светлана ПАШКЕВИЧ. Она рассказала о научных планах и новых экспериментах.

Грант выделен на проведение исследований по сравнительному нейрофизиоло-гическому и нейрохимическому анализу функциональных свойств нервных клеток гиппокампа in vitro при экспериментальном моделировании гипоксических, ишемиче-ских и нейродеструктивных состояний.

«Мы стремимся разработать технологии стабилизации функций центральной нервной системы в экстремальных ситуациях. Работа нейронов мозга, основанная на интегративных взаимоотношениях, определяется на синаптическом, внесинаптическом, а также других уровнях, вплоть до ноосферного. Такое многообразие взаимодействий актуализирует роль баланса нейромедиаторов, регуляторных пептидов, иных субстанций, а также эндогенных и внешних факторов, влияющих на синапто- и нейрогенез при формировании нейросети. Фундаментальные разработки в этом направлении необходимы для развития восстановительной терапии тяжелых психоневрологических расстройств (эпилепсия, шизофрения, синдром Паркинсона). Поэтому планируемая работа направлена на анализ роли нейрохимического баланса сигнальных молекул головного мозга при экспериментальном моделировании гипоксических, ишемических и нейродеструктивных состояний с целью обоснования и разработки технологий стабилизации регулирующих функций центральной нервной системы в экстремальных ситуациях», – рассказала С.Пашкевич.

Подобные исследования в области когнитивных нейроинтерфейсов позволят повысить эффективность диагностики и лечения пациентов с травмами головного мозга и нарушениями опорно-двигательного аппарата. В лаборатории нейрофизиологии можно проводить опыты на субклеточном, системном и организменном уровнях. Главное оружие здесь в борьбе с болезнями – стволовые клетки. «Поиск естественных условий восстановления утраченных функций за счет активации стволовых клеток мозга направлен на использование резервных возможностей организма, и, в первую очередь, нервной системы. Мы нацелены определить комбинацию ключевых нейромедиаторов и ростовых факторов, влияющих на про-цесс развития стволовых клеток в нейро-ноподобном направлении. В лаборатории нейрофизиологии выполнена их доставка в область травмы мозга по волокнам черепно-мозговых нервов. Произошло ускорение вос-становления двигательных функций и процесс запоминания после введения стволовых клеток», – сообщила С.Пашкевич.